Collageen in het menselijk lichaam

Collageen is het eiwit met de grootste overvloed en maakt 30% uit van de totale massa van alle eiwitten. De lichaamseigen collageensynthese verandert in de loop van het leven als gevolg van levenssituaties, veroudering en stress. Zo neemt het regeneratievermogen van collageen door veroudering met ongeveer 1,5% per jaar af, waardoor het collageenniveau in het menselijk lichaam daalt. Dit heeft bijvoorbeeld gevolgen voor de huid en de werking daarvan, voor het gewrichts- en spierweefsel van sporters of het kraakbeenweefsel van mensen met overgewicht.

Supplementatie met collageen wordt aanbevolen voor mensen ouder dan 40 jaar, mensen met veel fysieke stress, mensen met overgewicht, vrouwen in de menopauze en na ingrepen waarbij cellen zijn vernietigd en opnieuw moeten worden opgebouwd.

De studie situatie op collageen

Er zijn vele gecontroleerde klinische studies uitgevoerd om de positieve effecten van collageen aan te tonen. Van bijzonder belang zijn de studies van Zdzieblik et al. (2015), Cermak et al. (2012) en Hays et al. (2009), waarin werd gekeken naar het verbeteren van de lichaamsbalans, de lichaamssamenstelling en de spiermassa. Daardoor vertonen zij positieve resultaten bij spiertoename en vetmassaverlies, onder andere op oudere leeftijd.

Moskowitz (2000), Bruyère (2012), Flechsenhar en Sebastianelli (2007) en Oesser et al. (2016) vonden verbeteringen in gewrichtspijn, gewrichtsspanning en kraakbeenweefsel. In andere studies leidde de toediening van collageen tot positieve effecten op het botmetabolisme [Moskowitz, 2000; Cúneo et al., 2010; Elam et al., 2015 en Kumar et al., 2015].

Asserin et al. (2015), Inoue et al. (2016) en Proksch et al. (2015) vonden een verbetering van de huidhydratatie, een afname van rimpels, een verbetering van de huidtextuur en de huidelasticiteit. Daarnaast vonden Schunck et al. (2015) een statistisch significante verbetering van cellulitis bij vrouwen met een normaal gewicht.

Excursus over aminozuren

Traditioneel worden aminozuren onderverdeeld in essentiële en niet-essentiële aminozuren - d.w.z. aminozuren die met voedsel moeten worden opgenomen en aminozuren die het lichaam zelf kan synthetiseren. Als gevolg van uitgebreid onderzoek naar de eigenschappen en het metabolisme van aminozuren is er een derde groep bijgekomen: de semi-essentiële aminozuren. Deze groep omvat de aminozuren arginine, cysteïne, glutamine, glycine, proline en tyrosine.

Onder "normale" omstandigheden kan het lichaam zelf semi-essentiële aminozuren synthetiseren. De volgende voorbeeldige levensomstandigheden leiden echter tot een verminderde synthese:

• Groeifase
• Regeneratie na intensieve fysieke activiteit
• Verwondingen en ziekten (griep!)
• Levensfasen waarin de opname van voedingsstoffen en het metabolisme worden vertraagd
• Tijdens en na perioden van stress

In deze speciale fasen moeten de vereiste aminozuren extra via de voeding worden opgenomen om het lichaam te ondersteunen [Hahn et al., 2006].

Onder de natuurlijke eiwitbronnen heeft collageen een aminozuurprofiel dat rijk is aan de semi-essentiële aminozuren arginine en glycine.