Effect van de voeding van de moeder op de cognitieve functies van kinderen

Arija V, Canals J. Effect van de voeding van de moeder op de cognitieve functie van kinderen. Voedingsstoffen. 2021;13(5):1644. Gepubliceerd 2021 mei 13. doi:10.3390/nu13051644.

De intra-uteriene omgeving, en in het bijzonder de voedingstoestand van de moeder, zijn kritieke factoren die op korte en lange termijn gevolgen kunnen hebben voor de gezondheid en het ziekterisico van het ongeboren kind. De foetale hersenen zijn zeer gevoelig voor voedingsveranderingen tijdens de zwangerschap, aangezien deze een belangrijke rol spelen bij de programmering van de ontwikkeling en de daaruit voortvloeiende mentale processen. Hoewel de gunstige effecten van een adequate voedingstoestand tijdens de zwangerschap in het afgelopen decennium uitgebreid zijn bestudeerd, blijven nog vele vragen onbeantwoord, zoals wat de gevoeligste stadia van de zwangerschap zijn, wat de effecten van specifieke voedingsstoffen zijn en welke niveaus van voedingsstoffen nodig zijn om de cognitieve ontwikkeling van de bevolking te verbeteren. In deze speciale uitgave kijken we naar de effecten van de voeding van de moeder op de cognitieve functie van kinderen; in het bijzonder kijken we naar twee systematische reviews en vier empirische studies die de effecten onderzochten van voedingstype en specifieke voedingsstoffen zoals choline, ijzer, vitamine D, meervoudig onverzadigde vetzuren met lange keten en foliumzuur.

Derbyshire & Obeid [1] presenteren een systematisch overzicht van de rol van choline bij de neurologische ontwikkeling en de hersenfunctie. Hoewel het een weinig bestudeerde voedingsstof is, is bekend dat een te laag cholinegehalte de ontwikkeling van de foetale hersenen kan verstoren en tot levenslange tekorten kan leiden. De resultaten suggereren dat het aanvullen van de voeding van de moeder of de baby met choline in de eerste 1000 dagen van het leven de normale ontwikkeling van de hersenen kan ondersteunen en kan beschermen tegen neuronale en metabolische stoornissen. Een verbetering van de neuronale en cognitieve functies kon ook worden aangetoond in dierstudies.

De systematische review van McCann et al [2] richt zich op ijzer, dat essentieel is voor veel hersenontwikkelingsprocessen en waarvan het tekort wereldwijd bijzonder veel voorkomt bij zwangere vrouwen, zuigelingen en jonge kinderen. Zij onderzochten verschillende studies waarin het verband tussen ijzertekort of ijzersuppletie op verschillende blootstellingsmomenten en de neurologische ontwikkeling werd onderzocht. Zij vonden geen duidelijk verband tussen de ijzerstatus tijdens de zwangerschap, op de leeftijd van 0 tot 6 maanden, op de leeftijd van 6 tot 24 maanden of op de leeftijd van 2 tot 4 jaar en de motorische, cognitieve of sociaal-emotionele ontwikkeling. Zij concludeerden dat ondanks goed mechanistisch bewijs voor de rol van ijzer in de hersenontwikkeling, het bewijs voor de effecten van ijzertekort of suppletie op de vroege ontwikkeling bij mensen inconsistent is.

In een rattenmodel onderzochten Rivera e.a. [3] of een calorierijk, smakelijk dieet dat tijdens de perinatale en/of postnatale periode aan de moeder en/of de nakomelingen werd gegeven, het emotionele gedrag en de functie van de prefrontale cortex bij de nakomelingen op volwassen leeftijd kon ontregelen. Daartoe bestudeerden zij lange-termijn angstreacties en de expressie van glutamaterge en GABAergische receptoren, alsmede het endocannabinoïde systeem. Mannelijke dieren geboren uit moeders gevoed met het smakelijke dieet en die dit dieet voortzetten na het spenen vertoonden angst geassocieerd met overexpressie van glutamaat receptoren in de prefrontale cortex en verminderde expressie van het endocannabinoïde systeem. De auteurs concludeerden dat een hypercalorisch dieet van de moeder een geslachtsafhankelijke angst opwekt die gepaard gaat met veranderingen in de glutamaat- en cannabinoïdesignalering in de prefrontale cortex, die op hun beurt worden versterkt door de voortzetting van het smakelijke dieet tijdens het leven van de nakomelingen.

Campoy et al [4] onderzochten het effect van maternale suppletie van bepaalde voedingsmiddelen/voedingsstoffen op de ontwikkeling van de hersenen en de mentale prestaties van kinderen (NUHEAL-studie). De belangrijkste conclusie van hun studie was dat suppletie met visolie (FO), 5-methyltetrahydrofolaat (5-MTHF), FO + 5-MTHF of placebo geen effect had op de verwerkingssnelheid bij kinderen van 7,5 tot 9 jaar. In secundaire verkennende analyses vonden zij echter dat 9-jarige kinderen van moeders die een hogere AA/DHA ratio hadden en heterozygoot waren voor FADS1 rs174556 significant beter presteerden op verwerkingssnelheid. Zij stelden ook een negatieve correlatie vast tussen de verwerkingssnelheid en het homocysteïnegehalte (tHcy) van de moeder.) De auteurs concludeerden daarom dat kwantitatief geschikte en individueel aangepaste prenatale voedingssupplementen voor moeders de hersenontwikkeling en mentale prestaties bij hun kinderen kunnen bevorderen. Verschillende studies hebben controversiële resultaten gemeld over de langetermijneffecten van suppletie met n-3 of n-6 LC-PUFA's tijdens de zwangerschap op de latere neurologische ontwikkeling van het kind, en sommige studies hebben geconcludeerd dat een hogere DHA/AA-verhouding gunstig is voor de ontwikkeling van het kind. De gegevens van de huidige studie wijzen er echter op dat niet alleen DHA (n-6 LC-PUFA) belangrijk is, maar ook de balans ervan met AA (n-3 LC-PUFA), hetgeen suggereert dat de vroege beschikbaarheid van AA tijdens de prenatale periode positief geassocieerd is met cognitieve prestaties in de latere kinderjaren door een toename van het volume van de witte stof en een betere integriteit. Bovendien stelden de auteurs ook een negatief verband vast tussen de verwerkingssnelheid en de tHcy-spiegel van de moeder. Daarom concludeerden zij dat kwantitatief toereikende en geïndividualiseerde prenatale voedingssupplementatie voor moeders de hersenontwikkeling en mentale prestaties bij hun nakomelingen kan bevorderen.

1. Derbyshire E., Obeid R. Choline, Neurological Development and Brain Function: A Systematic Review Focusing on the First 1000 Days. Nutrients. 2020;12:1731. doi: 10.3390/nu12061731. [PMC free article] [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]

2. McCann S., Perapoch Amadó M., Moore S.E. The Role of Iron in Brain Development: A Systematic Review. Nutrients. 2020;12:2001. [Google Scholar]

3. Rivera P., Tovar R., Ramírez-López M.T., Navarro J.A., Vargas A., Suárez J., Rodríguez de Fonseca F. Sex-Specific Anxiety and Prefrontal Cortex Glutamatergic Dysregulation Are Long-Term Consequences of Pre-and Postnatal Exposure to Hyper-caloric Diet in a Rat Model. Nutrients. 2020;12:1829. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]

4. Campoy C., Azaryah H., Torres-Espínola F.J., Martínez-Zaldívar C., García-Santos J.A., Demmelmair H., Haile G., Györei E., Ramírez-Tortosa M.D.C., Reischl E., et al. Long-Chain Polyunsaturated Fatty Acids, Homocysteine at Birth and Fatty Acid Desaturase Gene Cluster Polymorphisms Are Associated with Children’s Processing Speed up to Age 9 Years. Nutrients. 2020;13:131. doi: 10.3390/nu13010131. [PMC free article] [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]

5. Aparicio E., Martín-Grau C., Bedmar C., Orus N.S., Basora J., Arija V. Maternal Factors Associated with Levels of Fatty Acids, Specifically n-3 PUFA during Pregnancy: ECLIPSES Study. Nutrients. 2021;13:317. doi: 10.3390/nu13020317. [PMC free article] [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]